Meanwhile Woodwork: งานไม้จากดอกผลของธรรม และเครื่องมือเพื่อรู้ปัจจุบันขณะ

การทำงานคือการปฏิบัติธรรม 

ผมมักจะได้ยินคำสอนนี้ของพุทธทาสภิกขุผ่านหูอยู่บ่อย ๆ แต่หากจะสัมผัสคำสอนให้ลึกซึ้งกว่านั้น ก็เป็นเรื่องไม่ง่ายนักที่จะเข้าใจ การงานแบบไหนกันนะ ที่จะทำให้เราจดจ่อและตั้งอยู่ในสมาธิได้ วันนี้ผมจึงอยากพาทุกคนมารู้จัก Meanwhile woodwork งานไม้ที่เป็นดอกผลของการปฏิบัติธรรม

รู้อะไรไม่สู้รู้ตัวทั่วพร้อม 

ภาคภูมิ วิทยวรการ หรือ พี่ป๊อป อดีตสัตวแพทย์ที่ทำงานรักษาสัตว์อยู่ในช่วงชีวิตหนึ่ง รู้ตัวเองว่ามีบางอย่างทีไม่ถูกต้องในวิถีของทั้งชีวิตและการงาน ภายใต้สภาวะว้าวุ่นที่มองไป ไม่เห็นจุดสิ้นสุด พี่ป๊อปกลับพบความสงบภาพใต้สิ่วเล่มเดียว งานไม้สามารถใช้เครื่องมือได้หลากหลายแต่พี่ป๊อปกลับพบว่าเครื่องมือที่เป็นเครื่องยนต์กลไกนั้น เสียงดังและวุ่นวาย ไม่เหมือนกับสิ่วที่เรียบง่ายและสงบ สิ่วสำหรับพี่ป๊อปแล้ว สิ่วคือกระบี่คู่กายที่สรรค์สร้างกระบวนท่านับร้อยพันที่ค่อย ๆ เฉือนและเลาะเปลือกออกให้เบาบางลงจนเห็นแก่น ทีละชิ้น ทีละชิ้น

เราขัดเกลาเครื่องมือ ก่อนให้เครื่องมือมาขัดเกลาเรา

โต๊ะ เก้าอี้ ไม้ และสิ่ว องค์ประกอบเพียงไม่กี่อย่างก็เพียงพอให้พี่ป๊อปได้สรรค์สร้างงานไม้ที่เป็นกุศโลบายพาจิตใตคลี่คลายออกจากความคิดและนั่งลงอยู่กับชั่วขณะเวลาตรงหน้า งานไม้ของพี่ป๊อปมีทั้ง จาน ช้อน เขียง รวมไปถึงงานตกแต่ง เครื่องใช้เหล่านี้ไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อตอบสนองการใช้งานโดยตรงเพียงอย่างเดียว แต่เปิดให้เราใช้ผัสสะและรับรู้ความงามของชิ้นอย่างได้อย่างเต็มที่ผ่าน กลิ่น สี รูปร่าง และพื้นผิว

แปลความคิด ความรู้สึกเป็นรูปธรรม

ในขณะจิตใด ๆ  เรามักมีความคิดความรู้สึกอยู่เสมอ การทำงานไม้ผ่านสิ่วของพี่ป๊อปเป็นการสำรวจจิตไปในตัว ขุ่นมัว ดีใจ เศร้าหมอง ไม่ง่ายนักที่เราจะปฏิเสธความรู้สึกเหล่านั้นได้ เช่นกัน พี่ป๊อปกลับพาสภาวะเหล่านั้นถ่ายทอดลงบนงานไม้อันปราณีต สิ่วที่ปลอกเผยเนื้อไม้ออกให้เราเห็น ก็เป็นสิ่วเล่มเดียวกันที่เผยความรู้สึกนึกคิด ณ ปัจจุบันขณะ ของผู้ประดิษฐ์งานไม้นั้นขึ้นมาด้วย งานแต่ละชิ้นจึงปัจเจกไปตามสภาวะและกาลเวลา

ขณะนี้ เราใช้ชีวิตอยู่ในขณะนี้เท่านั้น

งานไม้ของพี่ป๊อปไม่ได้ถูกคิดหน้าตาให้เสร็จสรรพแต่แรก การลงสิ่วแต่ละครั้งจะเผยให้เห็นเองว่าไม้แผ่นนี้จะกลายเป็นอะไร สภาวะปัจจุบันจะนำพาความหมายและเรื่องราวอะไรลงไปบนแผ่นไม้ สำหรับพี่ป๊อปแล้วผลงานสุดท้ายไม่ได้สำคัญไปมากกว่ากระบวนการระหว่างทำ เพราะสุดท้ายแล้วผลงานเป็นเพียงประจักษ์พยานความพึงพอใจที่ประกอบขึ้นในขณะจิตเท่านั้น งานไม้ของพี่ป๊อปจึงไม่ได้แบ่งแยกชีวิตและการงานออกจากกัน 

ชีวิตเคลื่อนผ่านมาถึงปัจจุบัน งานไม้และเครื่องมือ ได้ทำหน้าที่ช่วยให้คำตอบหลายอย่างแก่พี่ป๊อป มีหลายสิ่งท้าทายให้เดินทางต่อ การงานเคลื่อนตัวมาสู่พื้นที่ที่กว้างขวางและอิสระขึ้น รูปแบบและกระบวนท่าจะถูกพัฒนาไป เพื่อสื่อสารบางสิ่งที่ได้เข้าใจมาจากท่วงทำนองของชีวิต

ธรรมชาติคือโบสถ์อันศักดิ์สิทธิ์ชีวิตและการงานคือการภาวนา

Contributors

โอบเอื้อ กันธิยะ

สถาปนิกชาวเชียงใหม่ที่ถนัดเขียนมากกว่าวาด ถนัดเล่าบอกมากกว่าร่างแบบ